Web www.hugovandermolen.nl

Koffie- en Theehandel voorheen O. de Wiljes, N.V.

1428 en 1679:
De naam Wiljes gaat terug tot Otto Freriks Wiljes (*1679), die vanuit Westerloy (D) naar Nieuw Beerta trok en daar op een boerderij ging werken, die hij later kon overnemen. Zijn familie gaat terug tot een oorkonde uit 1428 in de Oldenburgse archieven m.b.t. de familie Willinges te Westerloy (O. Fr.).

1808:
Maria Elisabeth Müller (1784-1881) stichtte een kruidenierszaak annex koffie- en theehandel te Winschoten, de latere firma O.O. de Wiljes, stoomkoffiebranderij en theehandel (genoemd naar haar echtgenoot Otto Oltman de Wiljes (1790-1838)). Na het vroeg overlijden van haar echtgenoot zette zij het bedrijf voort en haar taken werden vervolgens overgenomen door hun zooon, Oltman Ottes de Wiljes (1816-1901), hij maakte het bedrijf dat was gevestigd aan De Venne 68-70 tot een groothandel en koffiebranderij annex theepakkerij. Bij zijn overlijden liet hij een vermogen van NLG 541.000 na, een kapitaal bedrag in die tijd. De Venne was toen nog niet gedempt en veel goederen werden per schip verladen. Het gezin woonde boven het bedrijf.

1892:
Johannes Philippus Riedel (18.. - 1904), leraar aan het Gymnasium, werd in het bedrijf opgenomen. Via zijn schoonvader had hij eigendom in het berdijf gekregen. Een vriend en collega van hem, Dirk Bos, kreeg op 1 februari als mede-firmant een leidende functie in het bedrijf. Dit zou hem aanmerkelijk meer geldelijk voordeel opleveren dan het leraarschap. Zij hielden zich vooral met de financiële zaken bezig. E. de Jonge hield zich met de eigenlijke zaken van de groothandel bezig. Van conducteur op de paardentram was hij opgeklommen tot eerst procuratiehouder en later directeur. Hij deed de aan- en verkopen.

1904/5:
Riedel overleed in 1904. Bos trad in 1905 terug wegens te drukke nevenwerkzaamheden. Onder leiding van de Jonge ging de firma samen met de firma Tempel in Stadskanaal.

1919:
Oprichting van de N.V. Koffie- en Theehandel voorheen O. de Wiljes. Minstens 71 der aandelen, groot f 1000, van deze N.V. staan op naam van de Wed. J.P. Riedel. Directeuren waren destijds C. Rozenbeek en.... en B.J. Riedel was commissaris.

1931:
J.B. Tempel, geboren in 1903 te Stadskanaal, wordt directeur van een koffie- en theehandel. Hij richt in 1936 de N.V. Decuma op, handel in landbouwproducten met onderneming in India.

1937:
J.B. Tempel koopt het bedrijf, de N.V. Koffie- en Theehandel voorheen O. de Wiljes.
De voornoemde aandelen van de Wed. J.P. Riedel werden op 1 november overgeschreven t.n.v. N.V Koffiebranderij en Goederenhandel v.h. Fa. F. J. Tempel te Stadskanaal

1938:
De Koffie -en Theehandel voorheen O. de Wiljes werd op 1 februari verplaatst naar Stadskanaal, inclusief het filiaal van O. de Wiljes in Dordrecht, waar het ruim 30 jaar (1904-1938) was gevestigd in de belangrijke handelsstraat de Voorstraat.

1943:
In 1943 werden op 24-november tenminste 71 aandelen van N.V Koffiebranderij en Goederenhandel v.h. Fa. F. J. Tempel te Stadskanaal overgeschreven t.n.v. dhr. J. Wesseling te Stadskanaal. Maar hij kocht bijna alle aandelen van dat bedrijf. Hij werd eigenaar-directeur en nam zijn adviseur Bekking mee. Hiermee redde hij het bedrijf van de ondergang, want J.B Tempel had door slechte bedrijfsvoering veel schulden gemaakt. Deze Jacob Wesseling had in 1942 veel geld ontvangen toen hij terugtrad uit de directie van De Noordster. Hij werd door George Wilbrink uitgekocht voor f 400.000. De handelsvennootschap De Noordster, gevestigd aan de Doelenstraat 3 te Stadskanaal was o.a. verkoper van de beroemde Rhumpunex (zie foto). Maar deze werd ook verkocht door de firma Tempel, evenals "De Zwaluw", wat allemaal niet "con amore" ging.
Bij de N.V Koffiebranderij en Goederenhandel v.h. Fa. F. J. Tempel werd destijds surrogaat koffie gebrand.In 1942 werden ze eigenaar van patenten ter bereiding van zoetstof dat 4000 keer zoeter was dan suiker. Die zoetstof was nodig voor de bereiding van Rhumpuncx, want suiker was schaars of was er helemaal niet meer. Maar ondanks diverse contracten met potentiële producenten van deze zoetstof kwam de productie niet op gang.

1957:
in 1957 werden op 19 oktober tenminste 71 aandelen van dhr. J. Wesseling te Stadskanaal overgeschrven t.n v. mevr. E.H. Rietema-van Ham, tandarts te Stadskanaal, involge verkoop door de curatoren in het faillissement van dhr. Wesseling voornoemd, enig aandeelhouder van opgemelde N.V., daartoe gemachtigd door de Heer Rechter Commissaris.

Bronnen:
Boon, Roelof en Smit, Bert (2014) Een herinnering aan een groothandel in koffie en thee, Oud Winschoten, halfjaarlijks tijdschrift over de geschiedenis van Winschoten, jaargang 16, 2014, p. 42-43, met 4 afbeeldingen.
Ben Hulsegge, persoonlijke communicatie, juni 2014.
Ter Laan, 1955, Groninger Encyclopedie, deel 2, p. 779)
Eric de Ruijter (zoon van Trieneke Wesseling en kleinzoon van Jacob Wesseling), persoonlijke communicatie, mede op basis van aantekeningen van Trieneke Wesseling, juni 2014.

Nawoord:
Zoals zo vaak is ook deze korte geschiedschrijving beperkt en zeer onvolledig. Welliswaar is er een zeldzaam vroeg begin, nota bene in 1428 (!), maar het verhaal heeft toch een open einde. Hoe verging het het bedrijf na 1943 ? Kennelijk functioneerde het nog in 1957.
Wie er meer over weet mag het me schrijven, waarvoor alvast hartelijk dank !
Danken voor hun bijdragen aan dit verhaal doe ik in elk geval Ben Hulsegge, Erik de Ruijter en zijn moeder Trieneke Wesseling.

Beschikbare oude aandelen:

Koffie- en Theehandel voorheen O. de Wiljes, N.V.
gev. te Winschoten, opgericht op 14-1-1919;
----- Bewijs van aandeel groot f 1000 t.n.v. Wed. J.P. Riedel; druk: E. Vewer & Co., Stoomdrukkerij te Winschoten. Afm.ca. 23 x 36 cm, blauw-grijze sierrand; getekend door directeur C. Rozenbeek en.... en door commissaris ... Riedel; aanhangend couponblad waarvan de 1e tien geknipt; 3 x overgeschreven op een andere eigenaar: in 1937 t.n.v. N.V Koffiebranderij en Goederenhandel v.h. Fa. F.J. Tempel te Stadskanaal; in 1943 t.n.v. dhr. J. Wesseling te Stadskanaal; in 1957 t.n.v. mevr. E.H. Rietema-van Ham, tandarts te Stadskanaal, involge verkoop door de curatoren in het faillissement van dhr. Wesseling voornoemd, enig aandeelhouder van opgemelde N.V., daartoe gemachtigd door de Heer Rechter Commissaris.Van deze stukken zijn hooguit 191 stuks uitgegeven omdat no. 192 al een reservestuk is (zie hier onder). Prijs € 25/st.
----- idem , maar dan niet gelopen reservestukken, no's 192-194, prijs € 10 / st.

See page on explanations, sales conditions, costs of shipping and on how to order and to pay.

	Web www.hugovandermolen.nl