HUGO VAN DER MOLEN'S
Historic Papers site
a collection of historic invoices and letters
een verzameling historische rekeningen en brieven

"E.N.N.A. Mij" v/h D. Bakker
auto-garage, Heereweg 32 Groningen
afkorting van:
Eerste Noord-Nederlandsche Auto-Maatschappij,
later bekend als ENNAM
(update May 19th 2007)

Dr. Hugo H. van der Molen - Wederikweg 114 - 9753 AE Haren, The Netherlands
Tel: +31 (0)50 534 8795; Fax: +31 (0)50 534 0852; email: [email protected]


E.N.N.A. Mij" v/h D.Bakker, auto-garage, Heereweg 32 Groningen, is de afkorting van Eerste Noord-Nederlandsche Auto-Maatschappij, later bekend als ENNAM.

De geschiedenis van de ENNAM wordt uitgebreid beschreven (geïllustreerd met een rekening uit 1914 en uit 1924) in Bekenkamp (1997): van der Molen Autogroep. Hier volgt een beknopte samenvatting.

Derk Bakker, in 1879 geboren in Uithuizermeden, start in 1906 aan de Heerweg 32 een bedrijf in motorfietsen, landbouwvoertuigen, automobielen en ziekenvervoer. Niet veel later voegt hij de panden no. 34 en 36 aan het bedrijf toe. In 1910 wordt bij de kamer van Koophandel ingeschreven de N.V. Eerste Noord-Nederlandsche Auto Maatschppij voorheen D. Bakker. De eerste auto's arriveerden in onderdelen in kratten en werden door Bakker in de werkplaats inelkaar gezet. Het bedrijf deed ook aan verhuur en verkoop van onderdelen en stond al snel bekend als ENNAM. Er werden Michelin banden verkocht. Ziekenvervoer was ook een belangrijke activiteit: tarief een kwartje per kilometer. Vreemd genoeg handelt hij als Automaatschappij Bakker (en niet als ENNAM) in vele types personen- en vrachtauto's. Tot en met 1919 o.a. in Ford, Opel, Buick, Overland en Spijker. In de jaren 1926-1928 verhuurt hij aan de gemeente zes 16-persoons Chevrolet autobussen. In de mid 20-ger jaren wordt hij dealer voor General Motors Continental en komt er een werkplaats en loods in Winschoten bij. Jaarlijks verkoopt hij 15 Pontiacs. Inmiddels zijn in de stad Groningen in 1925 reeds 25 automobielbedrijven gevestigd. De jaren 1930 worden vanwege de economische crisis heel moeilijk; men voerde in die tijd de merken Buick, Bedford, Cadillac, Chevrolet en Lasalle, een goedkope versie van de Cadillac. Om de crisis het hoofd te bieden verkocht men ook de zeer goedkope Duitse Framo Stromer uit de fabriek van J.S. Rasmussen Metallwerke Frankenberg/Sachsen: de Framo Stromer 200 Typ FP is een driewieler 1 cilinder, verwant aan de DKW. In 1934 overlijdt Derk Bakker.

In 1935 wordt de uit Brabant afkomstige Bram Vriens directeur. Dan zijn er in de stad al 65 automobielbedrijven ! In 1938 lopen de zaken weer prima en heeft ENNAM voor diverse merken het dealerschap in heel de provincie Groningen en grote delen van Drenthe. Ook verwerft men aandelen in de net opgerichte Ziekentransport Maatschappij te Groningen, die aanvankelijk ook bij de ENNAM is ondergebracht. De oorlog komt men nog redelijk door en in 1945 wordt al weer goede winst gemaakt. Men neemt dan voor f 5000 deel in "Frits Diepen Vliegtuigen NV i.o. te Tilburg, maar die aandelen worden midden jaren '50 weer verkocht: Nederland zou toch niet het verwachte netwerk van "city hoppers" krijgen omdat de autowegen sterk werden verbeterd, zodat bv. een rit van Groningen-Breda niet meer een hele dag hoefde kosten, zoals nog in 1945. In 1953 wordt ENNAM Opeldealer en opent men het Shell pompstation aan de Rijksstraatweg bij het Be Quick stadion (nog steeds operationeel).

In 1956 worden de eerste jaarstukken gepresenteerd van de NV ENNAM, met haar dochtermaatschppijen: garagebedrijf ENNAM, de NV HOVA ((Handelmaatschappij in Onderdelen voor Auto's) aan het Damsterdiep, Mijnhardt's Automobiel- en Handel Mij. NV aan de Pioenstraat, de NV Autotechnica in Amsterdam en NV Elpegee-Noord te Groningen (een deelbelang).

De ENNAM ontwikkelde en verkreeg patent op een gasinjectie-apparaat, zodat auto's op LPG konden rijden. Elpegee-Noord liet tankstations voor LPG bouwen tot in Belgie toe en specialiseerde zich op inbouw van LPG-installaties. ENNAM verkocht de aandelen in Elpegee-Noord later aan Bessel Kok te Amsterdam, die ze vervolgens doorverkocht aan Shell.

In 1957 is als risicospreiding een deel van de holding in Belgie ondergebracht. ENNAM heeft dan nog een 42,5% belang in  de NV HOVA-ENSIGN-BELGIE en een 50% belang in NV National L.P.Gas Cy, beide te Antwerpen.

Curieus genoeg beschikte ENNAM tot in de beginjaren '60 niet over een showroom, terwijl er toch per jaar zo'n 800 auto's werden verkocht. Vanwege plaatsgebrek aan de Heereweg werd daarom op het Boterdiep no 65-67 een showroom ingericht.

Daarna begint de neergang, beginnend met de samenwerking met de EMS van Reinder Zwolsman in 1963 ! Deze deden een bod va 400% op alle aandelen, die op dat moment op een koers van 200% stonden. De ENNAM telde toen 6 werkmaatschappijen: Autozaak ENNAM (Opel), Fongersgarage NV (Volvo) aan de Heereweg 122, "IMEX" garage (Citroen) aan de Oostersingel 8-12, Mijnhardt's Automobiel- en Handel Mij. NV (Bedford, Opel en MAN bedrijfswagens) aan de Pioenstraat 186, NV HOVA aan het Damsterdiep en de groothandel in automaterialen Autotechnica in Amsterdam.

De in 1902 opgerichte EMS hield zich tot het begin der 60-er jaren alleen bezig met exploitatie van horecabedrijven, maar door de inbreng van de Zwolsman Groep NV, voorheen De Landbank NV, groeide de EMS uit tot een ontwikkelingsmaatschappij in de bouw en exploitatie van verschillende bedrijven. Zwolsman bleek echter weinig geinteresseerd in een goede ontwikkeling van ENNAM en haar dochters, maar wilde er vooral (wellicht alleen) geld uithalen. Wel werd eerst nog een garage in Aduard toegevoegd (Rijksstraatweg 20) voor de verkoop van gebruikte wagens, die door de werkmaatschappijen werden aangeleverd: het grootste bedrijf in gebruikte wagens in het Noorden.
Bram Vriens, inmiddels president-directeur van de ENNAM-holding ziet de zaak echter verlopen en trekt aan de noodklok; hij wordt in 1969 na 35 jaar dienstverband ontslagen wegens "reorganisatie". Zwolsman zelf wordt president commissaris. Regelmatig worden bedragen aan het bedrijf onttrokken en doorgesluisd naar de EMS. In 1969 leed de EMS al 7 miljoen verlies en in 1971 reeds 31 miljoen. Sinds 1965 keerden ze al geen dividend meer uit. In 1972 gaat het ENNAM personeel in staking wegens een loonconflict.Van de 22 gulden per uur monteurswerk, die de klant in rekening wordt gebracht, vinden ze f 4,25 terug in het loonzakje. In 1973 gaat de ENNAM over in handen van de belangrijkste Opeldealer in Nederland, RIVA in Amsterdam.

In 1972 was Automobielbedrijf  J.K. van der Molen aan de Oosterhamrikkade ook Opeldealer geworden, toen de Britse autoleveranciers hun niet langer bevielen. De overname van ENNAM 1 jaar later door het machtige RIVA leek voor hen economisch een nekslag te worden, althans zo vreesden ze. Maar hoe anders zou het lopen !

In 1974 wordt de ENNAM-vestiging in Aduard gesloten, evenals de showroom aan het Boterdiep. Aan de Heerestraat was inmiddels een showroom gebouwd. De Fongersgarage ging verder op eigen kracht, evenals de IMEX, die de strijd niet vol zou houden. En Mijnhardt staakte de activiteiten net als de HOVA vestiging aan het Damsterdiep. In 1975 stopt het huurcontract met Shell voor het benzinestation bij het Be Quick stadion. Uiteindelijk blijkt men de concurrentie met automobielbedrijf  J.K. van der Molen niet aan te kunnen en neemt dit bedrijf in 1982 de ENNAM van RIVA over. In 1997 werden beide bedrijven samengevoegd. De locaties aan de Oosterhamrikkade en aan de Heereweg worden opgedoekt en samengevoegd in het nieuwe pand in het Van der Molen Park, op het oude Philipsterrein.

bron: Bekenkamp (1997): van der Molen Autogroep: klaar voor de toekomst; de geschiedenis van J.K. van der Molen's Automobielbedrijf (vanaf 1925) en van de Eerste Noord-Nederlandsche Auto Maatschappij/Autozaak ENNAM (1910-1997). Groningen: REGIO-PRoject Uitgevers. 96 blzn. met vele afbeeldingen, o.a. van 2 rekeningen van de ENNAM uit 1914 en 1924.

De "IMEX" garage (Citroen) aan de Oostersingel 8-12 is als model heel fraai nagebouwd door Henk Versluis: zie www.citromodel.nl waar ook foto's van het bedrijf te zien zijn

Google
 
Web www.hugovandermolen.nl